We zagen dat de vrouwen in iedere volgende versie op een steeds later moment in de ochtend naar het graf gingen. Ook hun aantal verandert en neemt toe.
Hieronder staan tekstfragmenten in de volgorde Johannes Mattheus Markus en Lucas. Let op de zilvergrijs gedrukte woorden.
In de versie van Johannes bezoekt slechts één vrouw het graf: Maria Magdalena.
Joh.20.1-2: En op de eerste dag van de week ging Maria Magdalena vroeg, als het nog donker was, naar het graf (..)
Matteus voegt daar een tweede vrouw aan toe: "een andere Maria".
Mt.28.1: En laat na de Sabbat, als het begon te lichten, kwam Maria Magdalena en de andere Maria, om het graf te bezien.
Markus heeft het over drie vrouwen: Maria Magdalena, Maria,de moeder van Jacobus en Salome.
Mk.16.1: En als de sabbat voorbijgegaan was, hadden Maria Magdalena en Maria, de moeder van Jacobus en Salome specerijen gekocht opdat zij kwamen en hem zalfden. (2) En zeer vroeg op den eersten dag der week, kwamen zij tot het graf, als de zon opging.
Lucas schrijft over Maria Magdalena, Maria de moeder van Jacobus, Johanna, plus nog een onbekend aantal andere vrouwen.
Lc.24.1,9 :(1)En op de eerste dag der week, zeer vroeg in de morgenstond, gingen zij naar het graf (..)(9) En dezen waren Maria Magdalena en Johanna en Maria, de moeder van Jacobus en andere met hen (..).
Het aantal vrouwen neemt op rekenkundige wijze toe: eerst bezoekt één vrouw het graf, dan twee, vervolgens drie en tenslotte drie plus een 'X-aantal' vrouwen. We zien hier een soortgelijke systematische variatie als in de vorige situatie waarin het tijdstip van bezoek aan het graf varieerde. De kans dat déze systematische variatie op toeval berust is net zo klein als de vorige, namelijk 1/256 dus 0,4%. Zie voor berekening noot 2.
Combinatie van kansen
Het mag duidelijk zijn dat - in de opeenvolgende versies - de kans dat zowel het tijdstip van bezoek aan het graf steeds later wordt in combinatie met de kans dat het aantal vrouwen toeneemt, nog veel kleiner is. Die is simpelweg het product van de afzonderlijke kansen, te weten 1/256 x 1/256 = 0,0015 %. Het is nauwelijks voor te stellen dat de vier auteurs toevallig zowel het tijdstip van bezoek als wel het aantal vrouwen op deze manier varieerden. Je kunt moeilijk anders concluderen dat deze systematische variaties door een gemeenschappelijke redactie zijn aangebracht.
Het tweede deel van het grondverhaal (vorige pagina) gaat over de ontmoeting van de vrouwen met de engelen in het graf en met de verrezen Jezus. Deze ontmoeting wordt beschreven in de versie van Johannes, Mattheus en Markus.
(Bij Lucas verschijnt Jezus niet aan de vrouwen, maar aan de Emmaus-gangers. Deze verschijning is een ingevoegde gebeurtenis van Lucas - zie volgende pagina.
Ook hier zien we tussen de versies verschillen in het moment waarop Jezus aan de vrouwen verschijnt. Bij Mattheus verschijnt Jezus relatief later aan de vrouwen dan bij Johannes. En bij Markus weer later dan bij Matteus. Let op de woorden in zilvergrijs:
In de versie van Johannes ontmoet Maria Jezus als zij nog bij het graf staat.
Joh.20.11-16: En Maria stond buiten bij het graf en weende. Als zij dan weende, bukte zij in het graf. En zag twee engelen in witte kleden zitten (..) zij keerde zich achterwaarts, en zag Jezus staan, zij wist niet dat het Jezus was (..) Jezus zeide tot haar: Maria.
In de versie van Matteus verschijnt Jezus aan Maria Magdalena en de 'andere Maria' na hun bezoek aan het graf op weg naar de discipelen
Mt.28.8-9: En haastelijk uitgaande van het graf, met vreze en grote blijdschap, liepen zij heen, om (..) zijn discipelen te boodschappen. En als zij heengingen om (..) de discipelen te boodschappen, ziet, Jezus heeft hen ontmoet (..).
In de versie van Markus tenslotte verschijnt Jezus aan Maria Magdalena ' uit welke hij zeven duivelen had uitgeworpen', nadat de vrouwen waren teruggekeerd van hun bezoek aan het graf.
Mk.16.8-10: En zij haastelijk uitgegaan zijnde, vloden van het graf, en beving en ontzetting hadden hen bevangen; en zij zeiden niemand iets; want zij waren zeer bevreesd. En als Jezus opgestaan was, des morgens vroeg, op de eerste dag der week, verscheen hij eerst aan Maria Magdalena, uit welke hij zeven duivelen uitgeworpen had.
Markus schrijft dat de vrouwen zijn weggevlucht en bevreesd waren en dat zij niemand iets zeiden. Dit suggereert dat een 'handeling' i.c. de heen-en terugreis van hun grafbezoek 'verleden tijd' is geworden, achter de rug is. Pas hiérna verschijnt Jezus aan Maria Magdalena, uit wie hij 'zeven duivelen had uitgeworpen'. Ten opzichte van de versie van Mattheus vindt deze ontmoeting met Jezus relatief later plaats. Immers in Mattheus' versie is de terugreis van het graf nog niet beëindigd wanneer Maria Magdalena en 'de andere Maria' Jezus ontmoeten.
Samenvattend ontmoeten de vrouwen Jezus:
- bij Johannes: als Maria nog bij het graf staat.
- bij Matteus: als de vrouwen op de terugweg zijn naar de discipelen.
- bij Markus: nadat de vrouwen zijn teruggekeerd van hun bezoek aan het graf.
De kans dat deze systematische variatie op toeval berust is klein, namelijk 1 op 27, dus ongeveer 3,7%.
Voor berekening zie noot 3.
3