I Systematische variaties

In de versies van Johannes, Mattheus, Markus en Lucas zijn de gebeurtenissen in de delen van het grondverhaal (zie pagina 1) hetzelfde, maar op essentiële details verschillen ze. Deze details betreffen:

Deze details verschillen niet willekeurig van elkaar maar variëren op systematische wijze. Daarnaast voegt iedere evangelist één 'eigen' gebeurtenis toe, die bij iedere versie op een steeds andere plaats tussen de bestanddelen van het grondverhaal wordt ingevoegd.

Om de diverse systematische variaties van de verschillen tussen de versies zien, is het nodig de versies in één specifieke volgorde met elkaar te vergelijken. Die volgorde is: eerst de versie van Johannes, dan van Mattheus, daarna van Markus en tenslotte van Lucas. In de onderstaande voorbeelden zal dat duidelijk worden.

De vrouwen bezoeken het graf steeds later op de ochtend

STEEDS MEER VROUWEN

BEZOEKEN GRAF

STEEDS LATER

Elke versie begint het verhaal over Jezus' verrijzenis met een bezoek in de vroege ochtend van een of meerdere vrouwen aan het graf. Elke versie noemt echter een ander moment van de ochtend. De eerder genoemde Joseph Atwill ontdekte dat, wanneer je de versies in de volgorde Johannes - Mattheus - Markus - Lucas naast elkaar legt, deze momenten "een relatieve verandering in de positie van de zon" laten zien.

Maria Magdalena naar graf Jezus

M. Magdalena en Maria naar graf Jezus

M.Magdalena en 2 vrouwen naar graf Jezus

M.Magdalena en andere vrouwen naar graf Jezus

Bij Johannes begint het verhaal op het vroegste moment: het is nog donker. Johannes 20.1 zegt: "Op de eerste dag van de week ging Maria Magdalena, toen het nog donker was, naar het graf".

Bij Mattheus is dat iets later: het begint te schemeren. Mattheus 28.1 zegt: "En laat na de sabbat, als het begon te schemeren kwam Maria Magdalena en de andere Maria naar het graf". Dit moment ligt dus in de schemering als de zon nog niet op is.

Bij Markus begint het verhaal nog wat later: Markus 16.2 zegt: "En zeer vroeg op de eerste dag van de week kwamen zij bij het graf als de zon opging". Dit moment vindt plaats als de zon aan het opkomen is.

Lucas ten slotte zegt in Lucas 24.1: En op de eerste dag van de week, zeer vroeg in de morgenstond, gingen zij naar het graf. Dit moment vindt plaats als de zon net boven de horizon staat.

We zien hier duidelijk een systematische verandering of variatie. In de opeenvolgende versies bezoeken de vrouwen op een relatief steeds later moment het graf. Joseph Atwill heeft dit na analyseren van de (griekse) teksten ontdekt. Hij noemde deze variatie zoals hierboven al genoemd "de relatieve verandering van de positie van de zon". De kans dat deze variatie op toeval berust - met andere woorden: dat de evangelisten onafhankelijk van elkaar hun tijdstippen kozen, die naast elkaar gelegd in bovenstaande volgorde een chronologische volgorde vormen, is heel klein: 1 op 256, dus minder dan 0,4%.

Zie voor berekening noot 1

Steeds meer vrouwen bezoeken het graf

In alle versies zijn het vrouwen die als eersten naar het graf van Jezus gaan. Hun aantal verschilt van versie tot versie en hun aantal neemt toe.

Bij Johannes is het slechts één vrouw die het graf bezoekt. Johannes 20.1 zegt: "En op de eerste dag van de week ging Maria Magdalena vroeg, als het nog donker was, naar het graf"

Bij Mattheus zijn het twee vrouwen. Mattheus 28.1 zegt: "En laat na de sabbat, als het begon te lichten (....), kwam Maria Magdalena en de andere Maria, om het graf te bekijken.

Bij Markus zijn het inmiddels drie vrouwen. Markus 16.1-2 zegt: "En als de sabbat voorbij was, hadden Maria Magdalena en Maria, de moeder van Jacobus en Salome specerijen gekocht, om hem de zalven. En zeer vroeg op de eerste dag van de week, gingen ze naar het graf als de zon opging."

Bij Lucas zijn het drie vrouwen plus een aantal anderen. Lucas 24.1,10 zegt: En op de eerste dag van de week (....) gingen zij naar het graf (...) En deze waren Maria Magdalena, Johanna en Maria, de moeder van Jacobus en anderen met haar."

Ook hier is een duidelijke systematische variatie te zien. Het aantal vrouwen neemt toe van 1 tot 3 plus een onbekend aantal 'X'. De kans dat dit op toeval berust is zeer klein, te wegen 1/256 dus 0,4%. Zie voor berekening noot 2.

Combinatie van de kansen

Het mag duidelijk zijn dat - in de opeenvolgende versies - de kans dat zowel het tijdstip van bezoek aan het graf steeds later wordt in combinatie met de kans dat het aantal vrouwen toeneemt, nog veel kleiner is. Die is simpelweg het product van de afzonderlijke kansen, te weten 1/256 x 1/256 = 0,0015 %. Het is nauwelijks voor te stellen dat de vier auteurs toevallig zowel het tijdstip van bezoek als wel het aantal vrouwen op deze manier varieerden. Je kunt moeilijk anders concluderen dat deze systematische variaties door een gemeenschappelijke redactie tot stand zijn gekomen.

terug naar boven

VERDER

TERUG NAAR BEGIN

1 2 3 4 5 6 7 8 9

2

UITGEBREID HOME NOTEN TERMEN/NAMEN

Valid XHTML 1.0 Strict